Η Γενοκτονία των Αρμενίων: Το αποτρόπαιο έγκλημα που συγκλόνισε τον 20ό αιώνα

ΔΗΜΟΦΙΛΗ

Η 24η Απριλίου έχει καθοριστεί ως ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων, που αποτελεί ένα από τα πιο σκοτεινά κεφάλαια της σύγχρονης ιστορίας, με 1,5 εκατομμύριο θύματα κατά την περίοδο 1915-1923. Οι οθωμανικές αρχές, μέσω οργανωμένου σχεδίου, προχώρησαν στη σύλληψη και εξόντωση Αρμενίων διανοούμενων και ηγετών, σηματοδοτώντας την αρχή του αφανισμού ενός ολόκληρου λαού.

Παρά την αναγνώριση της γενοκτονίας από την πλειοψηφία των ιστορικών, η Τουρκία συνεχίζει να αρνείται την πλήρη έκταση των γεγονότων, προσπαθώντας να αποτρέψει τη διεθνή αναγνώριση μέσω παραποίησης της ιστορίας. Η γενοκτονία αυτή έχει εμπνεύσει πολλές καλλιτεχνικές δημιουργίες, οι οποίες καταγράφουν και αναδεικνύουν τη μνήμη και τον πόνο των θυμάτων.

Διαβάστε παρακάτω

Η 24η Απριλίου έχει καθιερωθεί ως η επίσημη ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων. Πρόκειται για ένα από τα σκοτεινότερα κεφάλαια της σύγχρονης ιστορίας και χαρακτηρίζεται ως η πρώτη γενοκτονία του 20ου αιώνα. Δυστυχώς σχεδόν ταυτόχρονα έγιναν κι άλλες, όπως η γενοκτονία των Ποντίων (ημέρα μνήμης στις 19 Μαΐου), που ακόμη αναζητεί τη διεθνή αναγνώριση, αλλά και άλλες…

Εκείνη την ημέρα, οι οθωμανικές αρχές συνέλαβαν εκατοντάδες Αρμένιους διανοούμενους και ηγέτες στην Κωνσταντινούπολη, γεγονός που σηματοδότησε την έναρξη ενός καλά οργανωμένου σχεδίου εξόντωσης του αρμενικού πληθυσμού.

Η Γενοκτονία των Αρμενίων προκάλεσε πάταγο, με τη συστηματική εξόντωση 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων. Έλαβε χώρα στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατά την περίοδο 1915–1923 και αποτέλεσε προάγγελο των γενοκτονιών και των εγκλημάτων αυτού του είδους που ακολούθησαν, συμπεριλαμβανομένης της ποντιακής γενοκτονίας.

Μεταξύ αυτών διεθνώς συγκαταλέγονται: το Ολοκαύτωμα των Εβραίων, οι γενοκτονίες στη Ρουάντα, στην Καμπότζη και στη Βοσνία. Επισημαίνεται ότι η άρνηση και η μη καταδίκη τέτοιων γενοκτονιών δημιουργεί προηγούμενα έως και σήμερα, όπως οι ενέργειες του Ισλαμικού Κράτους.

Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1920, όταν ολοκληρώθηκαν οι μαζικές σφαγές και οι εξαναγκαστικοί εκτοπισμοί, περίπου 1,5 εκατομμύριο Αρμένιοι που ζούσαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία είχαν χάσει τη ζωή τους, ενώ αμέτρητοι άλλοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τα πάτρια εδάφη. Σήμερα, η πλειοψηφία των ιστορικών αναγνωρίζει αυτά τα γεγονότα ως γενοκτονία — μια οργανωμένη και σκόπιμη προσπάθεια αφανισμού ενός ολόκληρου λαού.

Παρόλα αυτά, η τουρκική κυβέρνηση δεν αποδέχεται αυτόν τον χαρακτηρισμό, ούτε αναγνωρίζει την πλήρη έκταση των γεγονότων. Παρά τη συνεχή πίεση από τους Αρμένιους αλλά και τους υποστηρικτές τους και της κοινωνικής δικαιοσύνης σε όλο τον κόσμο, στην Τουρκία εξακολουθεί να απαγορεύεται οποιαδήποτε συζήτηση γύρω από τα γεγονότα της εποχής εκείνης.

Οι ρίζες που οδήγησαν στην Γενοκτονία

Η γενοκτονία των Αρμενίων έλαβε χώρα την περίοδο 1915-1923. Την ημέρα της 1ης  Αυγούστου 1914 ξεκίνησε ο Α´Παγκόσμιος πόλεμος, ο οποίος διήρκησε τέσσερα χρόνια. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία, υπό την ηγεσία των Νεότουρκων, εισήλθε επίσημα στον πόλεμο στις 29 Οκτωβρίου 1914.

Τρεις ήταν οι βασικοί παράγοντες που συνέβαλαν στην πραγματοποίηση της γενοκτονίας των Αρμενίων: η παρακμή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η ευάλωτη θέση των Αρμενίων εντός αυτής και φυσικά το ξέσπασμα του Α´ Παγκοσμίου πολέμου.

Η γενοκτονία του 1915 δεν ήταν ούτε τυχαία, ούτε απρόσμενη. Αποτέλεσε, κατά κάποιον τρόπο, τη λογική κατάληξη δεκαετιών- ακόμα και αιώνων- κατά τις οποίες οι διαδοχικοί Οθωμανοί σουλτάνοι και στη συνέχεια οι Νεότουρκοι ακολούθησαν μια πολιτική εθνικιστικής βαρβαρότητας και εξόντωσης απέναντι σε όλους τους άλλους αλλόφυλους λαούς, συμπεριλαμβανομένων και των Αρμενίων. Αυτό οφειλόταν σε μια επίσημη κρατική πολιτική και όχι σε μεμονωμένες πράξεις ορισμένων προσώπων.

Η γενοκτονία των Αρμενίων εντάσσεται απόλυτα στο πλαίσιο του παντουρκισμού, της εκδοχής των Νεότουρκων του παντουρανιστικού προγράμματος, το οποίο αποσκοπούσε στη δημιουργία ενός “καθαρού” τουρκικού κράτους και στην υπεράσπιση της εδαφικής ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι αιτίες της γενοκτονίας θα πρέπει να εντοπιστούν στις “θεωρητικές” αρχές του παντουρκισμού και στην πολιτική που οικοδομήθηκε γύρω από αυτές.

Τα στάδια 

Η πρώτη φάση της Γενοκτονίας των Αρμενίων ήταν η ένταξη περίπου 60.000 Αρμενίων ανδρών στον οθωμανικό στρατό, οι οποίοι αργότερα αφοπλίστηκαν και δολοφονήθηκαν. Με την πάροδο του χρόνου, οι Αρμένιοι συνέβαλαν σημαντικά στην ανάπτυξη πολλών πόλεων, μεταξύ των οποίων και η Κωνσταντινούπολη.

Η δεύτερη φάση της Γενοκτονίας των Αρμενίων περιλαμβάνει τη σύλληψη περίπου 700 Αρμενίων διανοούμενων και μελών της πολιτικής ελίτ στην Κωνσταντινούπολη, οι περισσότεροι από τους οποίους συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν. Στη συνέχεια, ο αρμένικος πληθυσμός, που αποτελούνταν κυρίως από γυναίκες, παιδιά και ηλικιωμένους, εκτοπίστηκε από τα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας προς την έρημο Ντέιρ εζ-Ζορ, όπου η πλειοψηφία εξοντώθηκε.

Για την υλοποίηση της γενοκτονίας, οι Τούρκοι δημιούργησαν κέντρα εκτοπισμού και σφαγής, καθώς και στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξόντωσης των εκτοπισμένων. Στη δολοφονία των Αρμενίων συμμετείχαν τόσο Τούρκοι στρατιώτες, όσο και αστυνομικοί και Κούρδους ληστές. Μετά τους εκτοπισμούς, στα ανατολικά εδάφη της σημερινής Τουρκίας παρέμειναν μόνο Αρμένιοι που είχαν ασπαστεί το Ισλάμ.

Η τελευταία φάση της γενοκτονίας των Αρμενίων είναι η άρνηση εκ μέρους της τούρκικης κυβέρνησης, μέχρι και σήμερα, των μαζικών εκτοπισμών και των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν από Τούρκους και Κούρδους. Στη σύγχρονη εποχή, η Τουρκία προσπαθεί να αποτρέψει τη διεθνή αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων μέσω παραποίησης της ιστορίας, προπαγάνδας και δραστηριοτήτων lobbying.

Το τρανταχτό αυτό γεγονός της γενοκτονίας των Αρμενίων, έχει απασχολήσει και τον χώρο του κινηματογράφου αλλά και της τέχνης γενικότερα. Υπάρχουν πολλαπλές ταινίες, ντοκιμαντέρ, αλλά και διάφορα άλλα καλλιτεχνικά έργα που πραγματεύονται την γενοκτονία.

Ταινίες:

The Cut (2014) σε σκηνοθεσία του Φατίχ Ακίν

Η πλοκή της αρχίζει στο Μαρντίν το 1915, όπου ένας φιλήσυχος σιδεράς, ο Ναζαρέτ Μανουκιάν, ζει με την γυναίκα και τις δυο δίδυμες ανήλικες κόρες του. Μια νύχτα, εντελώς ξαφνικά, η τουρκική αστυνομία θα εισβάλλει στο σπίτι του και θα τον πάρει από τους δικούς του στέλνοντας τον σε καταναγκαστικό έργο στην ύπαιθρο.

Η Γενοκτονία των Αρμενίων έχει αρχίσει. Όταν ο Ναζαρέτ θα καταφέρει να ξεφύγει από τους Τούρκους μια πραγματική οδύσσεια τον περιμένει. Μοναδική επιθυμία του είναι να ξαναβρεί του δικούς του, πράγμα που σημαίνει πολλά χρόνια πεζοπορίας. Χωρίς χρήματα, χωρίς φωνή και με μόνο όπλο του ένα ατσαλένιο πείσμα και μια αστείρευτη επιθυμία. Οι σταθμοί του είναι πολλοί, από τον Λίβανο μέχρι και τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Ararat (2002) σε σκηνοθεσία Ατόμ Εγκογιάν 

Ένας σκηνοθέτης, αρμενικής καταγωγής, ζητά τη βοήθεια μιας Καναδής ιστορικού που έγραψε ένα βιβλίο για τον Αρσιλέ Γκόργκι, τον πιο μεγάλο Αρμένηδες ζωγράφο του 20ου αιώνα, για να γυρίσει μια ταινία πάνω στην γενοκτονία των Αρμενίων το 1915 στην Τουρκία. Ένας στοχασμός πάνω στην γενοκτονία των Αρμενίων, αλλά και το βάρος από τις σκιές των λησμονημένων προγόνων στη σημερινή γενιά.

The Promise (2016) σε σκηνοθεσία Terry George

Το 1914 ο νεαρός Αρμένης Μίκαελ Μπογκοσιάν φτάνει στην Κωνσταντινούπολη για να σπουδάσει στην Ιατρική. Εκεί θα γνωρίσει την όμορφη Άννα, σύντροφο ενός Αμερικανού φωτορεπόρτερ, την οποία ερωτεύεται. Τότε όμως θα ξεσπάσει ο Μεγάλος Πόλεμος και η καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία θα ξεκινήσει τις απηνείς διώξεις εναντίον των Αρμενίων.

Ντοκιμαντέρ:

The Armenian Genocide (2006) σε σκηνοθεσία Andrew Goldberg

Ιστορικό και τεκμηριωμένο, με πολλές μαρτυρίες και αναλύσεις.

Grandma’s Tattoos (2011) σε σκηνοθεσία Suzanne Khardalian

Μια συγκλονιστική προσωπική αφήγηση για τις γυναίκες που απεβίωσαν.

Aghet – A Genocide (2010) σε σκηνοθεσία Eric Friedler

Γερμανικό ντοκιμαντέρ με βάση αρχειακό υλικό και γραπτές μαρτυρίες ξένων παρατηρητών της εποχής.

Άλλα έργα:

“The Artist and His Mother” του Arshile Gorky 

Πρόκειται για ένα συγκινητικό δημιουργικής μη λογοτεχνίας με τη μορφή μυθιστορήματος, στο οποίο ο αφηγητής —ζωγράφος και συγγραφέας— συνθέτει όχι μόνο ένα πορτρέτο του εαυτού του και της μητέρας του, Ζαρούχ, αλλά και μια ιστορία ολόκληρου αιώνα. Από τότε που, σε ηλικία δέκα ετών, εκείνη επέζησε της Γενοκτονίας των Αρμενίων το 1915, έως και τον θάνατό της στην Αμερική το 2006.

Μέσα από τις αναμνήσεις, τη δημιουργία και την προσωπική αναζήτηση, ο συγγραφέας αποτυπώνει την πορεία μιας ζωής σημαδεμένης από την απώλεια, τη μετανάστευση και τη μνήμη — μια διαδρομή από τον αφανισμό προς την επιβίωση και, τελικά, τη μεταμόρφωση μέσω της τέχνης.

Ανάρτηση έκανε σήμερα Πέμπτη (24/4) και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης.

«110 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από την ημέρα που σφράγισε ανεξίτηλα τη μαρτυρική πορεία του υπερήφανου Αρμενικού Έθνους.

Η Γενοκτονία των Αρμενίων, οι σφαγές, οι βιασμοί, οι κακουχίες, οι «λευκές πορείες», είναι η μόνη και αδιαπραγμάτευτη αλήθεια, μια αλήθεια που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει, παρά τις συντονισμένες προσπάθειες παραχάραξης της ιστορίας και εξωραϊσμού των φρικιαστικών γεγονότων που προσβάλουν βάναυσα τη μνήμη 1,5 εκατομμυρίου ανθρώπων που εξοντώθηκαν από το 1915 έως το 1918.

Δεν ξεχνάμε, τιμούμε τη μνήμη των αθώων θυμάτων και υπενθυμίζουμε, πως οι δρόμοι της συνεννόησης και της συνεργασίας μεταξύ των λαών περνούν μέσα από τη μεταμέλεια και την έμπρακτη αναγνώριση των εγκλημάτων του παρελθόντος.

Σε κάθε άλλη περίπτωση, το τραύμα παραμένει ανεπούλωτο». 

Πηγές: san simera, historia.ro

Διαβάστε επίσης

ΒΙΝΤΕΟ: Ένα κρυφό στολίδι ανάμεσα σε πεύκα και κόκκινους βράχους στη Σιθωνία

Η Ασκαμιά, μια κρυφή παραλία στη Σιθωνία, προσφέρει ένα μοναδικό τοπίο που συνδυάζει καταπράσινα πευκοδάση, εντυπωσιακούς κόκκινους βράχους και γαλαζοπράσινα νερά. Η παραλία δεν είναι οργανωμένη, καθιστώντας την ιδανική...

Γιατί η Σκόπελος αποτελεί τον ιδανικό προορισμό για γαλήνιες καλοκαιρινές αποδράσεις

Η Σκόπελος αναδεικνύεται ως ιδανικός προορισμός για χαλαρωτικές καλοκαιρινές διακοπές, προσφέροντας γαλήνη μακριά από τον υπερτουρισμό. Η φυσική ομορφιά του νησιού, με τις μαγευτικές παραλίες, τα καταγάλανα νερά και...

Λέσβος: Ένας θησαυρός παράδοσης, κουλτούρας και φυσικών ομορφιών

Η Λέσβος, ένα νησί στο βορειοανατολικό Αιγαίο, αναδεικνύεται μέσα από ένα νέο βίντεο που συνθέτει εικόνες και στιγμές από την ιστορία, την κουλτούρα και το φυσικό της τοπίο. Το βίντεο...

“Πώς μεταμορφώθηκαν οι διακοπές σε σύγκριση με πέρυσι;”

Οι φετινές καλοκαιρινές διακοπές στην Ελλάδα χαρακτηρίστηκαν από αυξημένες τιμές στα ακτοπλοϊκά και τη διαμονή, με αποτέλεσμα πολλοί να επιλέξουν κοντινούς προορισμούς ή το εξωτερικό ως πιο οικονομικές επιλογές. Οι...

“Πώς μεταμορφώθηκαν οι διακοπές συγκριτικά με πέρυσι;”

Το άρθρο εξετάζει πώς οι διακοπές στην Ελλάδα έχουν αλλάξει σε σύγκριση με πέρσι, με έμφαση στις οικονομικές προκλήσεις και τις εναλλακτικές λύσεις που υιοθέτησαν οι ταξιδιώτες. Οι τιμές...

Αξέχαστες ταξιδιωτικές περιπέτειες στην περιοχή της Μαύρης Θάλασσας στην Τουρκία

Η περιοχή της Μαύρης Θάλασσας στην Τουρκία προσφέρει μια μοναδική ταξιδιωτική εμπειρία, συνδυάζοντας την αυθεντική διαμονή στη φύση με πλούσια πολιτισμική κληρονομιά και γαστρονομικές απολαύσεις. Από τα δροσερά υψίπεδα...

Αιώνιος ναός κρυμμένος σε σπήλαιο σε καλεί στην Αλεξανδρούπολη

Ο Ιερός Ναός των Αγίων Θεοδώρων, κρυμμένος σε σπήλαιο κοντά στην Αλεξανδρούπολη, αποτελεί ένα μοναδικό δείγμα βυζαντινής τέχνης. Σκαλισμένος στην πέτρα, ο ναός περιέχει τοιχογραφίες από τον 11ο αιώνα...

Προτιμούν κοντινά νησιά, γρήγορες αποδράσεις και εισιτήρια τελευταίας στιγμής οι Έλληνες ταξιδιώτες

Το φετινό καλοκαίρι οι Έλληνες ταξιδιώτες επέλεξαν κοντινά και οικονομικά νησιά για τις διακοπές τους, παρά τις αυξημένες τιμές και την ακρίβεια, προτιμώντας σύντομες αποδράσεις και κρατήσεις της τελευταίας...

Sun: Αυτό το ελληνικό νησί προσφέρει την κορυφαία σχέση τιμής και ποιότητας υπηρεσιών

Η βρετανική εφημερίδα The Sun αναδεικνύει τη Σίφνο ως το ελληνικό νησί με την καλύτερη σχέση τιμής και ποιότητας υπηρεσιών, βασισμένη στις απόψεις ειδικών του τουρισμού. Η Σίφνος ξεχωρίζει...

ΒΙΝΤΕΟ: Η τοποθεσία στη Θράκη που παραπέμπει στα Μετέωρα

Η περιοχή των Θρακικών Μετεώρων στη Ροδόπη, γνωστή για τις εντυπωσιακές συστάδες βράχων που θυμίζουν τα Μετέωρα, προσφέρει ένα μοναδικό φυσικό περιβάλλον. Παρά την ομορφιά της, παραμένει αναξιοποίητη λόγω...

Το Avali, η καινοτόμος παραθαλάσσια εμπειρία πολυτελούς διαμονής της Mar-Bella Collection, υποδέχεται τους επισκέπτες του

Η Mar-Bella Collection εγκαινιάζει το Avali, ένα νέο πολυτελές resort στη νότια Κέρκυρα, προσφέροντας μια μοναδική παραθαλάσσια εμπειρία με premium all-inclusive υπηρεσίες. Το Avali διαθέτει 76 δωμάτια και σουίτες...

ΒΙΝΤΕΟ: Κουκουμίτσα, το πράσινο στολίδι της Βόνιτσας

Το μικρό νησί Κουκουμίτσα, μπροστά από τη Βόνιτσα στον Αμβρακικό κόλπο, αποτελεί ένα πράσινο στολίδι που γοητεύει κατοίκους και επισκέπτες με τη φυσική του ομορφιά και την ηρεμία του....

Θιβέτ: Η κορυφή του κόσμου

Το άρθρο "Θιβέτ: Η κορυφή του κόσμου" από τον Κωνσταντίνο Σφήκα περιγράφει το μαγευτικό και απομονωμένο Θιβέτ, μια χώρα πλούσια σε πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά, που σήμερα ανήκει στην...

ΕΙΚΟΝΕΣ: Στο ξεχωριστό μουσείο Νέον της Ευρώπης

Το άρθρο εξετάζει την ιστορία και τη σημασία των φωτεινών επιγραφών Νέον, εστιάζοντας στο μοναδικό μουσείο Νέον της Ευρώπης που βρίσκεται στη Βαρσοβία. Το Νέον, ανακαλυφθέν από τον Ράμσεϊ, έδωσε...

70 λεπτά από τη Θεσσαλονίκη: Μια απόδραση στο ορεινό διαμάντι της Βόλβης

Τα Στεφανινά, κρυμμένα στις πλαγιές των Κερδυλίων ορών και μόλις 70 λεπτά από τη Θεσσαλονίκη, αποτελούν έναν γραφικό ορεινό οικισμό με μοναδική φυσική ομορφιά και πλούσια ιστορία. Περιτριγυρισμένα από...

Η μαγευτική Μονή Λειμώνος στη Λέσβο συναρπάζει με την εμφάνιση και τις παραδόσεις της

Η Ιερά Μονή Λειμώνος στη Λέσβο, γνωστή και ως Μονή Αγίου Ιγνατίου, αποτελεί ένα από τα παλαιότερα και σημαντικότερα μοναστήρια του νησιού, ιδρυμένο το 1526. Αφιερωμένη στον Άγιο Ιγνάτιο,...

Ικαρία: Μια βεράντα και ένα καραφάκι κρασί

Η Ικαρία είναι γνωστή για τα ξέφρενα πανηγύρια της, τον χορό και το άφθονο κρασί, αλλά το νησί προσφέρει πολύ περισσότερα. Από την περιπέτεια της διαδρομής προς τις Σεϋχέλλες...

Το «Ναυάγιο των κεραμικών»: Μια συναρπαστική υποβρύχια ανακάλυψη στα ανοιχτά της Αττάλειας (ΕΙΚΟΝΕΣ)

Στα ανοιχτά της Αττάλειας ανακαλύφθηκε ένα εξαιρετικά καλοδιατηρημένο ναυάγιο από την Ύστερη Ελληνιστική-Πρώιμη Ρωμαϊκή περίοδο, γνωστό ως «Ναυάγιο των κεραμικών», το οποίο περιείχε εκατοντάδες κεραμικά σκεύη τύπου terra sigillata....

Σίγρι: Η μαγευτική κωμόπολη της Λέσβου που την «περικλείει» μια λιμνοθάλασσα

Το Σίγρι, μια γραφική κωμόπολη στη δυτική Λέσβο, συνδυάζει μοναδικά τη φυσική ομορφιά με την ιστορική κληρονομιά. Περιτριγυρισμένο από άγρια βουνά και γαλαζοπράσινες παραλίες, το Σίγρι προσφέρει στους επισκέπτες...

Ευνοϊκό κλίμα για τα Airbnb στην Ελλάδα – Άνοδος στη ζήτηση και την προσφορά καταλυμάτων

Η αγορά της βραχυχρόνιας μίσθωσης στην Ευρώπη, και ιδιαίτερα στην Ελλάδα, παρουσιάζει σημαντική ανάπτυξη, με την προσφορά και τη ζήτηση καταλυμάτων να αυξάνονται αισθητά. Η Ελλάδα ξεχωρίζει με αύξηση...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΕΙΔΗΣΕΙΣ