Η εξάπλωση των νέων στελεχών της Covid-19 έχει προκαλέσει ανησυχία σχετικά με την αποτελεσματικότητα των self tests στην ανίχνευσή τους. Στο άρθρο, η Dr. Michelle Chan αναλύει τη λειτουργία αυτών των διαγνωστικών εργαλείων και επισημαίνει ότι, παρά τις μεταλλάξεις του ιού, οι περισσότερες παραλλαγές ανιχνεύονται αποτελεσματικά. Ωστόσο, τονίζει τη σημασία της σωστής χρήσης τους και την ανάγκη επανάληψης των τεστ σε περίπτωση αρνητικού αποτελέσματος, προκειμένου να διασφαλιστεί η σωστή διάγνωση.
Την περίοδο που διανύουμε οι (υπερ)δραστήριοι αναπνευστικοί ιοί έχουν προκαλέσει έξαρση ιώσεων στην κοινότητα. Και είναι γεγονός πως όταν κάποιος εμφανίζει πυρετό, βήχα, πονόλαιμο κ.ο.κ., είναι δύσκολο να μαντέψει από τι πραγματικά νοσεί (γρίπη, Covid ή κοινό κρυολόγημα;). Υπό τις εξελίξεις αυτές τα self tests παραμένουν ένα χρήσιμο και εύχρηστο διαγνωστικό εργαλείο, όμως ένα κρίσιμο ερώτημα που απασχολεί αρκετούς είναι εάν πραγματικά ανιχνεύουν τα νέα στελέχη του κορωνοϊού που έχουν εμφανιστεί ή εάν αυτά ξεφεύγουν από το ανιχνευτικό… ραντάρ τους με αποτέλεσμα να μένουν κολλημένα σε ένα αρνητικό αποτέλεσμα.
Η Dr. Michelle Chan, ιατρός με εξειδίκευση στα λοιμώδη νοσήματα στο Beth Israel Deaconess Medical Center, που διδάσκει και στην Ιατρική Σχολή του Harvard, επιχειρεί σε σχετικό άρθρο της να ρίξει φως στα… γκρίζα σημεία των self tests, επιμένοντας για τα οφέλη τους με έμφαση στα ευάλωτα άτομα.
Πώς λειτουργούν οι κατ’ οίκον δοκιμές Covid;
«Η λοίμωξη Covid-19 προκαλείται από τον ιό SARS CoV-2. Τα αυτοδιαγνωστικά τεστ που διενεργούνται στο σπίτι, χωρίς ιατρική συνταγή, στην πράξη ανιχνεύουν πρωτεΐνες από τον ιό που προκάλεσε την πρόσφατη πανδημία. Αυτές οι πρωτεΐνες ονομάζονται αντιγόνα. Τα αποτελέσματα από τις γρήγορες, κατ’ οίκον, εξετάσεις αντιγόνων είναι συχνά διαθέσιμα εντός 15 λεπτών. Εάν το τεστ είναι θετικό, είναι πολύ πιθανό να έχετε μολυνθεί. Ωστόσο, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων με τις εξετάσεις αντιγόνων, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί παρά το αρνητικό αποτέλεσμα ο εξεταζόμενος να έχει ενεργή λοίμωξη. Ομως, το ποσοστό των ψευδώς αρνητικών παραμένει χαμηλό, ενώ εάν χρησιμοποιηθούν σωστά είναι ιδιαίτερα χρήσιμα».
Λειτουργούν όμως έναντι των νεότερων παραλλαγών;
«Το αντιγόνο που αναζητούν τα self tests έχει παραμείνει αρκετά σταθερό, αν και ο ιός μεταλλάσσεται και συνεπακόλουθα αναπτύσσονται νέα στελέχη της Covid», εξηγεί η Dr. Michelle Chan. Επιπρόσθετα, σχετικές έρευνες επιβεβαιώνουν πως γενικά οι αντιγονικές εξετάσεις εντοπίζουν αποτελεσματικά μια ποικιλία παραλλαγών της Covid-19.
Έχουν ημερομηνία λήξης τα self tests;
«Ναι, έχουν. Οι αρμόδιοι φορείς, όπως ο Αμερικανικός Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων (GDA), δεν συνιστούν τη χρήση ληγμένων τεστ Covid».
Πότε πρέπει κάποιος να υποβληθεί σε τεστ στο σπίτι;
«Θα πρέπει να υποβληθείτε σε τεστ εάν έχετε αναπνευστικά συμπτώματα όπως βήχα, πυρετό και ρινική καταρροή», συμβουλεύει η Dr. Chan. Μπορεί επίσης κανείς, σύμφωνα πάντα με την ίδια, να θέλει να κάνει τεστ προληπτικά εφόσον έχει έρθει σε στενή επαφή με επιβεβαιωμένο κρούσμα ή αν προγραμματίζει να έρθει σε επαφή με ένα ηλικιωμένο ή ανοσοκατεσταλμένο άτομο – ή με συγγενή και φίλο που διατρέχει υψηλό κίνδυνο να νοσήσει βαριά.
Σε γενικές γραμμές, οι κατ’ οίκον εξετάσεις είναι πιο αποτελεσματικές όταν ο εξεταζόμενος εμφανίζει αναπνευστικά συμπτώματα. Μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στην ιατρική επιθεώρηση «Microbiology Spectrum» διαπίστωσε ότι ένα εκ των τεστ που κυκλοφορούν στην αγορά εντόπισε σχεδόν το 90% των λοιμώξεων Covid όταν οι εξεταζόμενοι εμφάνιζαν συμπτώματα. Αντιθέτως, εντόπισε περίπου μόνο τις μισές ασυμπτωματικές περιπτώσεις.
Συνεπώς, η ειδικός εξηγεί ότι εάν το τεστ είναι θετικό, τότε ο εξεταζόμενος φέρει τον ιό. Εάν είναι αρνητικό, ο FDA συνιστά επαναληπτικό τεστ 48 ώρες αργότερα, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα ενός ψευδώς αρνητικού αποτελέσματος.
Τα συνδυαστικά αυτοδιαγνωστικά τεστ είναι εξίσου αποτελεσματικά;
«Εάν έχετε αναπνευστικά συμπτώματα, τα συνδυαστικά αυτοδιαγνωστικά τεστ αποτελούν έναν εύκολο τρόπο για να διαπιστώσει κανείς αν έχει γρίπη, Covid-19 ή και τα δύο, χωρίς να χρειαστεί να βγει από το σπίτι», συμπληρώνει η Dr. Chan. Εν τω μεταξύ η ίδια, όπως και οι έλληνες συνάδελφοί της, προτρέπει τους πολίτες να αναφέρουν το αποτέλεσμα της εξέτασης στις αρμόδιες εθνικές Αρχές, συμβάλλοντας έτσι στην επιτήρηση των αναπνευστικών λοιμώξεων.
Υπενθυμίζεται δε, ότι στην αγορά κυκλοφορεί και το τριπλό τεστ για την ταυτόχρονη ανίχνευση Covid, γρίπης και αναπνευστικού συγκυτιακού ιού (RSV), αποτελώντας ένα ακόμη σημαντικό προληπτικό «όπλο» με στόχο την έγκαιρη διάγνωση αλλά και τον περιορισμό των μεταδόσεων.
Είναι αξιοσημείωτο πάντως ότι η ειδικός επισημαίνει πως η καλύτερη άμυνα τόσο κατά της Covid-19 όσο και κατά της γρίπης είναι να εμβολιασμός, δεδομένου ότι τα εμβόλια μειώνουν τον κίνδυνο λοιμώξεων, καθώς και τον κίνδυνο εμφάνισης επιπλοκών σε περίπτωση νόσησης.