Στο χωριό της Χαλκιδικής όπου τα Χριστούγεννα αρχίζουν πιο νωρίς από οπουδήποτε στην Ελλάδα

Εικόνα: Β. Βερβερίδης / Eurokinissi

Το «σύνθημα» για τα φετινά Χριστούγεννα και την εορταστική περίοδο δίνεται για μια ακόμη χρονιά από τον Ταξιάρχη, το παραδοσιακό ορεινό χωριό, που βρίσκεται σε υψόμετρο 670 μέτρων στην καρδιά του Χολομώντα στη Χαλκιδική.

Μπορεί να βρισκόμαστε στις αρχές του Νοεμβρίου, όμως το «Χωριό του Ελάτου» παραδοσιακά τα τελευταία χρόνια φωταγωγεί πανηγυρικά το χριστουγεννιάτικο του δέντρο, σηματοδοτώντας επί της ουσίας την πρώτη χριστουγεννιάτικη γιορτή στη χώρα.

Η καρδιά της χριστουγεννιάτικης μαγείας θα χτυπήσει δυνατά την Παρασκευή 7 Νοεμβρίου 2025, στις 20:00 το βράδυ.

Η «Γιορτή Ελάτου» έχει γίνει θεσμός και προσελκύει επισκέπτες όχι μόνο από τη Χαλκιδική, αλλά και από όλη την Β. Ελλάδα.

Ο Ταξιάρχης είναι το χωριό που παράγει το 75% των φυσικών χριστουγεννιάτικων δέντρων στην Ελλάδα.

Επομένως η γιορτή αυτή αποτελεί και ένα… ξεπροβόδισμα των ελατοπαραγωγών με την ευχή για καλές πωλήσεις.

Η φετινή λαμπερή εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην κεντρική πλατεία του Ταξιάρχη, αμέσως μετά την ολοκλήρωση του Μεγάλου Εσπερινού.

Το «Χωριό του Ελάτου», σκαρφαλωμένο στον Χολομώντα, θα πλημμυρίσει από φως, μουσική και, φυσικά, το μοναδικό άρωμα του φρέσκου χριστουγεννιάτικου ελάτου που παράγεται στην περιοχή.

Στη φετινή γιορτή θα συμμετέχουν:

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ταξιάρχη.

Ο Σύλλογος Νεολαίας Ταξιάρχη.

Ο Αθλητικός Σύλλογος «Χολομών».

Ο Σύλλογος Γυναικών Ταξιάρχη.

Ο Σύλλογος Απανταχού Ταξιαρχιωτών

Οι σύλλογοι θα προσφέρουν στους επισκέπτες ζεστή φιλοξενία, τοπικά εδέσματα και δράσεις που θα κρατήσουν ζωντανό το παραδοσιακό πνεύμα του χωριού.

Έτσι ξεκίνησαν όλα…

Η πρώτη γιορτή ελάτου πραγματοποιήθηκε το 2011. Ήταν μια πρόταση του Συλλόγου Απανταχού Ταξιαρχιωτών στο Αντάμωμα που είχε γίνει εκείνη τη χρονιά και η οποία υλοποιήθηκε την ίδια χρόνια, σε συνεργασία του αείμνηστου Προέδρου Νίκου Σάρρη και όλων των Συλλόγων του χωριού.

Παράδοση πολλών δεκαετιών

Η ιστορία ξεκινάει 60 χρόνια πριν όταν οι άνθρωποι του ΑΠΘ βοήθησαν κατοίκους της περιοχής να ασχοληθούν με την καλλιέργεια του ελάτου με αποκλειστικό σκοπό να διατεθεί στην αγορά ως χριστουγεννιάτικο.

Αρχικά, οι καλλιεργητές ήταν λίγοι, με το πέρασμα των ετών όμως αυξήθηκαν.

Άλλωστε, χρειάζεται τουλάχιστον μια δεκαετία για να φτάσει το έλατο σε μέγεθος που μπορεί να πωληθεί.

Το Πανεπιστημιακό Δάσος Ταξιάρχη

Το Πανεπιστημιακό Δάσος Ταξιάρχη – Βραστάμων είναι δημόσιο δάσος του οποίου η κυριότητα ανήκει στο Ελληνικό Κράτος. Καταλαμβάνει έκταση 58.000 στρεμμάτων στις Νότιες και Νοτιοδυτικές πλαγιές του όρους Χολομώντα Χαλκιδικής (υπερθαλάσσιο ύψος από 320 -1165μ, γεωγραφικό πλάτος 40° 23″ – 40° 28″ και μήκος 23° 28″ – 23° 34″.

Η περιοχή του Πανεπιστημιακού Δάσους είναι ένα αντιπροσωπευτικό δάσος πλατύφυλλων ειδών της ελληνικής επικράτειας. Αναγεννάται με φυσικό τρόπο και μόνο σε ακραίες δυσμενείς συνθήκες γίνεται επέμβαση με τεχνητή αναγέννηση. Η συγκράτηση του πληθυσμού στα χωριά του, οφείλεται στη συστηματική και αειφόρα εκμετάλλευση του δάσους που εφαρμόζεται εδώ και αρκετές δεκαετίες. Τα κύρια παραγόμενα δασικά προϊόντα είναι τα καυσόξυλα της δρυός, της οξιάς, των πεύκων και τα ξυλοκάρβουνα. Μικρή θέση έχει η τεχνητή ξυλεία (καδρόνια, σανίδια, παρκέ κλπ) λόγω της μη ωρίμανσης ακόμη του δάσους. Συνολικά εργάζονται 30-35 δασεργάτες στις διάφορες υλοτομικές εργασίες κάθε χρόνο.

Η βλάστηση της περιοχής κυριαρχείται από φυλλοβόλα δάση και διαρθρώνεται σε τρεις ζώνες: την Ευμεσογειακή ζώνη, την Παραμεσογειακή ζώνη και τη ζώνη των δασών Οξιάς. Οι ζώνες διακρίνονται ανάλογα με τη χλωριδική σύνθεση, το υπερθαλάσσιο ύψος, τις πετρολογικές και εδαφικές συνθήκες, την έκθεση και κλίση του τοπίου, τη θερμοκρασία αέρος και τη βροχόπτωση. Το μεγαλύτερο μέρος καταλαμβάνει η πλατύφυλλος Δρυς. Άλλα σπουδαία είδη αλλά σε λιγότερη έκταση είναι η Οξιά, η Μαύρη Πεύκη, η Τραχεία και Χαλέπειος Πεύκη, ενώ σε μίξη θα βρούμε και άλλα ξυλώδη είδη όπως την Αριά, το Ρείκι – σπουδαίο μελισσοκομικό είδος-, το Πουρνάρι, την Κουμαριά, τον Φράξο, τον Πλάτανο την Ιτιά στα ρέματα και άλλα. Ιδιαίτερη σημασία για την περιοχή αποτελεί το έλατο, φυτεμένο από τους κατοίκους στα δικά τους κτήματα, με σκοπό κάποτε να κοπούν και να πουληθούν ως Χριστουγεννιάτικα δένδρα. Με την καλλιέργεια των Χριστουγεννιάτικων δενδρυλλίων ασχολούνται πάνω από 30 χρόνια, είναι δε φυτεμένα πάνω από 2 εκατομμύρια δενδρύλλια, που προσφέρουν εισόδημα, προστασία των εδαφών και καταφύγιο της άγριας ζωής. Έτσι από άποψης χλωρίδας υπάρχουν 60 περίπου ξυλώδη και άνω των 200 ποωδών ειδών. Η πανίδα είναι πλούσια, με κυρίαρχο είδος τον αγριόχοιρο (αγριογούρονο). Ότι ζώα υπάρχουν στις βιτρίνες του Μουσείου, υπάρχουν και ζουν ελεύθερα στο δάσος. Ζουν αρμονικά μεταξύ τους αλλά και με τους κατοίκους της περιοχής, άλλωστε γι’ αυτό υπάρχουν σε μεγάλο αριθμό. Ο Χολομώντας με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης προστατεύεται έχοντας ως επίκεντρο ενδιαφέροντος τα αρπακτικά πουλιά, ενώ υπάρχουν αρκετά καταφύγια άγριας ζωής, όπου απαγορεύεται κάθε μορφής κυνήγι.

Αξίζει να αναφερθεί ότι στο κτιριακό συγκρότημα του Πανεπιστημιακού Δάσους στεγάζεται το Δασικό Μουσείο. Στον εκθεσιακό χώρο του Δασικού Μουσείου, που λειτουργεί από το 2008, προβάλλεται η χλωρίδα και η πανίδα και οι φυσικού πόροι της περιοχής. Η ίδρυσή του υποστηρίχθηκε οικονομικά από την Εταιρεία Αξιοποίησης και Διαχείρισης της Περιουσίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εντός των αιθουσών του έχουν στηθεί ειδικές βιτρίνες που αναπαραστούν σκηνές δασικής διαχείρισης παρουσιάζουν βαλσαμωμένα πουλιά και ζώα και υπάρχει πλήθος ερμαρίων με όλα τα είδη φυτών και σπόρων για την ενημέρωση των επισκεπτών αλλά και των φοιτητών στα διάφορα μαθήματα εξειδίκευσης της δασολογικής επιστήμης. Επίσης σε ειδική αίθουσα λειτουργεί αίθουσα πολυθεάματος με προβολές ειδικού περιεχομένου και εφαρμογές σε Η/Υ με σκοπό την ενημέρωση όλων των επισκεπτών. Το Δασικό Μουσείο του Π.Δ.Ταξιάρχη αποτελεί εργαλείο μάθησης για τους φοιτητές της σχολής Δασολογίας αλλά και πηγή περιβαλλοντικής εκπαίδευσης για τους μαθητές και τους λοιπούς επισκέπτες του και σημαντικό μοχλό της τουριστικής ανάπτυξης της περιοχής.

Η ιστορία του χωριού

Το χωριό είναι χτισμένο σε δύο πλαγιές, μια δυτική και μία νοτιοανατολική και βρίσκεται ανάμεσα σε δύο φυσικές πηγές: την Σιποτούρα και το Κάτω Πηγάδι.

Ο Ταξιάρχης φημίζεται για τα μανιτάρια του, τα άγρια βότανα, το τσάι του βουνού και άλλα τοπικά προϊόντα, όπως τα φασόλια και οι πατάτες Χολομώντα. Ο τοπικός σύλλογος γυναικών παράγει επίσης τοπικά προϊόντα, όπως μαρμελάδες και τουρσιά ή κομπόστες.

Η παλαιά ονομασία του είναι Λούκοβη. Η περιοχή που είναι το χωριό ήταν μετόχι της Ιεράς Μονής Δοχειαρίου και οι κάτοικοι ήταν εργάτες της. Επίσης, μαρτυρείται ότι οι κάτοικοι του Ταξιάρχη προέρχονταν από την Πιερία, από την περιοχή του Ολύμπου, όπου υπήρχε χωριό με το όνομα “Λούκοβη” ή Λόκοβη. Το χωριό αυτό υπάρχει και σήμερα με την ονομασία Πέτρα και εξαιτίας κάποιας επιδημίας εγκαταλείφθηκε τότε.

Οι κάτοικοί του κατέφυγαν στο Χολομώντα και έχτισαν τον Ταξιάρχη. Το 1821 το χωριό καταστράφηκε από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια της επανάστασης της Χαλκιδικής. Σημαντικοί τοπικοί οπλαρχηγοί το 1821 αναδείχθηκαν ο Αγγελής Ρανταβέλλας και ο Αυγερινός Καμπούρης. Επίσης από τη Λόκοβη καταγόταν ο τυπογράφος του 19ου αιώνα Γεώργιος Μελισταγής, ο οποίος είχε την έδρα του τυπογραφείου του στην Ερμούπολη της Σύρου.

Τον Ιούλιο του 1944, ο Ταξιάρχης δέχτηκε μέσα σε διάστημα λίγων ημερών δύο επιδρομές από βουλγαρικές δυνάμεις με αποτέλεσμα τη λεηλασία του οικισμού, την αιχμαλωσία κατοίκων, την εκτέλεση 6 ή 7 εξ αυτών και τον βιασμό γυναικών. Παράλληλα, ο Ταξιάρχης υπέστη πολυήμερο αποκλεισμό, ο οποίος έληξε όταν οι τοπικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ απελευθέρωσαν Βούλγαρους στρατιώτες που είχαν αιχμαλωτίσει το αμέσως προηγούμενο διάστημα.

Ο Ναός του Αρχαγγέλου Μιχαήλ

Ο Ιερός Ναός, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1977, είναι σταυροειδής με τρούλο και κτισμένος από πέτρα του Χολομώντα και κατά το μεγαλύτερο μέρος από εθελοντική εργασία των κατοίκων.

Χτίστηκε στη θέση παλαιότερου ναού, βασιλικού ρυθμού, ο οποίος είχε καταστραφεί από τους Τούρκους το 1821 και έπειτα ανακαινίστηκε το 1914.

Στον περίβολο του ναού υπάρχει παρεκκλήσι προς τιμήν του Αγίου Θεοδώρου. Στο ναό φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, η οποία πιθανότατα προέρχεται από τη Μονή Δοχειαρίου, μετόχι της οποίας ήταν η περιοχή που βρίσκεται σήμερα το χωριό. Στο φόρεμα του αγγέλου βλέπουμε επιγραφή με τη χρονολογία 1872.

Κατά την Τουρκοκρατία, οι Τούρκοι ανακάλυψαν την ιερή εικόνα και προσπάθησαν να την πυρπολήσουν, με θαυματουργό όμως τρόπο δεν κατέστη αυτό δυνατό. Στο ναό του Αρχαγγέλου Μιχαήλ λειτουργεί εκκλησιαστικό μουσείο και υπάρχουν μεταξύ άλλων ιερά κειμήλια και λείψανα αγίων. Σήμερα ο ναός πανηγυρίζει δύο φορές το χρόνο, στις 6 Σεπτεμβρίου (“Αρχαγγελούδι) και στις 8 Νοεμβρίου.

Στον Ταξιάρχη επίσης εορτάζουν ο Άγιος Χριστόφορος και ο Άγιος Νικόλαος το Μάιο, ο Προφήτης Ηλίας, η Αγία Παρασκευή και ο Άγιος Παντελεήμων τον Ιούλιο και τελούνται θρησκευτικές εκδηλώσεις, με την τήρηση παραδοσιακών εθίμων.

Η μανιταρογιορτή που έγινε θεσμός

Εκτός από τα χριστουγεννιάτικα έλατα, ο Ταξιάρχης είναι ξακουστός και για την περίφημη Μανιταρογιορτή η οποία πραγματοποιείται εδώ και 42 χρόνια κάθε Σεπτέμβριο.

Πρόκειται για την παλιότερη μανιταρογιορτή στην Ελλάδα.

Οι κάτοικοι του χωριού μαζεύουν φρέσκα μανιτάρια από το βουνό του Χολομώντα και τα τηγανίζουνε ενώ οι γυναίκες του χωριού μαγειρεύουν μανιταρόπιτες.

Το μεγάλο αντάμωμα

Αξέχαστες είναι οι βραδιές που προσφέρει το Αντάμωμα των Απανταχού Ταξιαρχιωτών που διεξάγεται το πρώτο Σάββατο κάθε Σεπτεμβρίου.

Ξεκίνησε από τον Σύλλογο Απανταχού Ταξιαρχιωτών το 2007 και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με ιδιαίτερη επιτυχία, δίνοντας τη δυνατότητα να «ενωθούν» ξανά εκείνοι που παρέμειναν στο χωριό με εκείνους που έχουν φύγει, αλλά επιστρέφουν για να γιορτάσουν.

Το χωριό έχει βέβαια εκείνη την ημέρα την τιμητική του για τον λαμπρό εορτασμό του Εν Χώναις θαύματος του Αρχαγγέλου Μιχαήλ.

Σύμφωνα με την εκκλησιαστική παράδοση, στην πόλη Κολοσσαί της Μικράς Ασίας (γνωστή στους πιστούς από την Προς Κολοσσαείς Επιστολή του Αποστόλου Παύλου) ανάβλυζε θαυματουργό αγίασμα του Αρχαγγέλου Μιχαήλ. Το είχε προφητεύσει χρόνια νωρίτερα ο ευαγγελιστής Ιωάννης.

Οι ειδωλολάτρες της περιοχής, βλέποντας ότι πολλοί συμπατριώτες τους προσχωρούσαν στο Χριστιανισμό εξαιτίας των θεραπευτικών ιδιοτήτων του αγιάσματος, αποφάσισαν να το εξαφανίσουν όπως και την τοπική εκκλησία.

Ύστερα από αλλεπάλληλες αποτυχημένες προσπάθειες, μηχανεύτηκαν να φέρουν καταπάνω τους τα νερά των ποταμών Χρύσου, Λύκου και Κούφου. Στόχος τους να αναμιχθεί το αγίασμα με το νερό των ποταμών και να απωλέσει τις θαυματουργικές του ιδιότητες.

Ο αρχάγγελος Μιχαήλ, όμως, με το ακόντιό του έσχισε τη γη, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν κάτω από όγκους χωμάτων οι τρεις ορμητικοί ποταμοί που επρόκειτο να καταστρέψουν την πηγή του αγιάσματος.

Έκτοτε, η πόλη έλαβε την ονομασία Χώναι (σημερινό Χονάζ Τουρκίας) για τη χώνευση των ποταμών εκείνων.

Ο Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά το θρησκευτικό αυτό γεγονός κάθε χρόνο στις 6 Σεπτεμβρίου.

Τι αξίζει να δεις

Τη βρύση “Κάτω Πηγάδι”, τα παραδοσιακά σπίτια και παλιά αρχοντικά, διάσπαρτα μέσα στο χωριό, την πετρόκτιστη κεντρική πλατεία, το Χάνι, την κεντρική βασιλική με τρούλο εκκλησία και τα διάφορα παρεκκλήσια μέσα και γύρω από το χωριό.

Υπάρχουν πολλά διατηρητέα κτίρια, τα οποία αποτελούν δείγματα της τοπικής αρχιτεκτονικής. Τέτοια είναι η οικία του Μακεδονομάχου οπλαρχηγού, καπετάν Γιάννη Παρλιάρη και το Χάνι. Επίσης αξίζει να δείτε τη βρύση Σιποτούρα αλλά και τον Αρκουδόλακκα, ένα ρέμα με πολύ πυκνή βλάστηση.

Το δασικό μουσείο, όπου μπορείτε να δείτε εκθέσεις της χλωρίδας και πανίδας της περιοχής.

Πώς θα πας

Οδηγίες: Η συντομότερη διαδρομή με αυτοκίνητο από τη Θεσσαλονίκη ακολουθεί την Εθνική Οδό Θεσσαλονίκης – Πολυγύρου. Η οδική πρόσβαση είναι γενικά ομαλή, αν και το τελευταίο κομμάτι προς το ορεινό χωριό έχει στροφές.

*με πληροφορίες από:

Σύλλογος Απανταχού Ταξιαρχιωτών Χαλκιδικής – Facebook Page

visit-halkidiki.gr

halkidikipost.gr

travel.gr

sansimera.gr