Ο μαζικός τουρισμός επιστρέφει στην Ευρώπη, αλλά επηρεάζει αρνητικά πολλά νησιά, προκαλώντας κοινωνικές και περιβαλλοντικές πιέσεις. Μια νέα ανάλυση αποκαλύπτει ποια νησιά έχουν φτάσει σε κορεσμό και ποια εφαρμόζουν βιώσιμες πρακτικές.
Η Χίος, για παράδειγμα, διατηρεί την ισορροπία της μέσω της τοπικής παραγωγής μαστίχας, ενώ η Μάλτα και οι Βαλεαρίδες Νήσοι πλήττονται από υπερτουρισμό, με τις τοπικές κοινότητες να διαμαρτύρονται για τις συνέπειες. Οι αρχές προσπαθούν να επιβάλουν περιορισμούς και να διαχειριστούν την τουριστική πίεση, αλλά η αναζήτηση βιώσιμων λύσεων είναι επιτακτική.
Διαβάστε παρακάτω
Η μαζική τουριστική ανάπτυξη επιστρέφει δυναμικά, αλλά για τα νησιά της Ευρώπης, αυτή η επιστροφή μοιάζει περισσότερο με απειλή παρά με ευκαιρία.
Με περιορισμένη γη και ευαίσθητες υποδομές, τα νησιά βρίσκονται στην αιχμή της πίεσης, καθώς ο υπερτουρισμός φέρνει κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές συνέπειες που δύσκολα διαχειρίζονται.
Καθώς οι τοπικές κοινότητες αντιδρούν και αναζητούν εναλλακτικές, μια νέα ανάλυση δείχνει ποια νησιά έχουν ήδη ξεπεράσει τα όριά τους — και ποια καταφέρνουν να διατηρούν την ισορροπία.
Όταν ο τουρισμός ξεπερνά τα όρια των νησιών
Όπως καταγράφει σε ρεπορτάζ της για το in.gr η Αλεξάνδρα Τάνκα, τα νησιά είναι ανάμεσα στους προορισμούς που επηρεάζονται περισσότερο από τον μαζικό τουρισμό. Οι αριθμοί-ρεκόρ επισκεπτών έχουν αυξήσει το κόστος στέγασης και έχουν εξαντλήσει τις τοπικές υπηρεσίες. Τα τελευταία χρόνια, σε πολλά νησιωτικά σύμπλοκα έχουν ξεσπάσει διαμαρτυρίες, καθώς οι κάτοικοι ζητούν από τις τοπικές αρχές να τους δώσουν προτεραιότητα.
Μια νέα ανάλυση από τον ιστότοπο BookRetreats.com εξετάζει ποια νησιά είναι υπερφορτωμένα και ποια έχουν υιοθετήσει πιο βιώσιμες πρακτικές. Ο υπερτουρισμός είναι ιδιαίτερα επιζήμιος σε μικρές περιοχές.
«Ο τουρισμός έχει μεταμορφώσει πολλά ευρωπαϊκά νησιά, αλλά ο ρυθμός και η κλίμακα δεν είναι πλέον βιώσιμα», λέει ο Sean Kelly, συνιδρυτής του BookRetreats.com στο Euronews. «Όταν οι τοπικές υποδομές πιέζονται και οι κοινότητες απομακρύνονται, είναι ξεκάθαρο ότι κάτι πρέπει να αλλάξει».
Η ανάλυση βασίστηκε στα πιο πρόσφατα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και εστίασε στον αριθμό των διανυκτερεύσεων ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο – έναν κρίσιμο δείκτη για την ένταση του τουρισμού, ιδιαίτερα στα νησιά όπου οι πόροι είναι περιορισμένοι.
Το παράδειγμα της Χίου: ένα ελληνικό νησί εκτός «ραντάρ»
Αν και είναι το πέμπτο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδας, η Χίος παραμένει αξιοσημείωτα ανεπηρέαστη από τον υπερτουρισμό. Έχει περίπου το ίδιο μέγεθος με τη Λανθαρότε, αλλά καταγράφει περίπου 21.000 λιγότερες διανυκτερεύσεις ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο.
Αυτό δεν είναι τυχαίο: η Χίος παραμένει οικονομικά αυτάρκης χάρη στη μοναδική μαστίχα, που παράγεται σχεδόν αποκλειστικά εκεί. Χωρίς την ανάγκη για μαζική τουριστική ανάπτυξη, το νησί έχει επιλέξει έναν πιο βιώσιμο δρόμο, επενδύοντας σε οικογενειακές πανσιόν, παραδοσιακά πέτρινα σπίτια και τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Χωριά όπως το Πυργί και τα Μεστά μοιάζουν ανέγγιχτα από τον χρόνο, ενώ οι παραλίες παραμένουν ήσυχες και φυσικές.
Άλλα ελληνικά νησιά που κατατάσσονται ανάμεσα στα λιγότερο κορεσμένα της Ευρώπης είναι η Εύβοια, η Λέσβος, η Λήμνος, η Ικαρία και η Σάμος.
Η Μάλτα είναι το πιο πυκνοκατοικημένο τουριστικά νησί στην Ευρώπη
Μπορεί η Μαγιόρκα να είναι το πιο δημοφιλές νησί της Ευρώπης, αλλά κανένα νησί δεν συγκεντρώνει τόσους τουρίστες σε τόσο μικρό χώρο όσο η Μάλτα. Με έκταση μόλις 316 τετρ. χλμ., η Μάλτα καταγράφει πάνω από 38.700 διανυκτερεύσεις ανά τετρ. χλμ. Η πίεση είναι εμφανής, ειδικά σε σημεία όπως η Μπλε Λιμνοθάλασσα στο Κομίνο, που προσελκύει έως και 12.000 επισκέπτες την ημέρα το καλοκαίρι.
Ως απάντηση, οι αρχές επέβαλαν ημερήσιο όριο 4.000 επισκεπτών και απαιτούν πλέον κράτηση. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση στοχεύει στην αύξηση των αφίξεων στους 4,5 εκατομμύρια ετησίως μέχρι το 2034.
Η πίεση αυξάνεται και στα Κανάρια νησιά
Στη λίστα μετά τη Μάλτα ακολουθούν σειρά ισπανικών νησιών. Η Λανθαρότε, με τα ηφαιστειακά μονοπάτια και τις ηλιόλουστες παραλίες, καταγράφει πάνω από 21.600 διανυκτερεύσεις ανά τετρ. χλμ. Η Τενερίφη ακολουθεί με 16.873 και η Γκραν Κανάρια με 16.709. Ακόμη και η πιο ήσυχη Φουερτεβεντούρα κατατάσσεται 12η στην Ευρώπη.
Αν και ο τουρισμός αντιστοιχεί στο 35% του ΑΕΠ των Καναρίων, πολλοί κάτοικοι θεωρούν ότι τα οφέλη δεν αντισταθμίζουν τις συνέπειες. Διαδηλώσεις έχουν εξαπλωθεί, με χιλιάδες να ζητούν όρια στους επισκέπτες, έλεγχο των βραχυχρόνιων μισθώσεων και προστασία της τοπικής κουλτούρας.
Οι Βαλεαρίδες Νήσοι ξεπέρασαν το όριο
Η Ίμπιζα και η Φορμεντέρα έχουν προσελκύσει για δεκαετίες ταξιδιώτες με τα καταγάλανα νερά και τη νυχτερινή ζωή. Όμως οι 170.000 κάτοικοι δυσκολεύονται να αντέξουν την τουριστική πίεση. Το 2024 σημειώθηκε ρεκόρ με 3,7 εκατ. επισκέπτες, ενώ αυξήθηκαν τα ενοίκια, οι κυκλοφοριακές συμφορήσεις και οι υπερπλήρεις παραλίες. Με πάνω από 17.000 διανυκτερεύσεις ανά τετρ. χλμ., τα δύο νησιά είναι τα πιο κορεσμένα στις Βαλεαρίδες.
Αν και ο τουρισμός είναι ζωτικής σημασίας, πολλοί πιστεύουν ότι η ισορροπία έχει χαθεί. Τον Απρίλιο του 2025, η περιφερειακή κυβέρνηση ενέκρινε νέα μέτρα περιορισμού του τουρισμού, όπως αυστηρότερο έλεγχο στις τουριστικές άδειες και απαγόρευση νέων τουριστικών καταλυμάτων σε πολυκατοικίες.